Sinds het overlijden van mijn vader, nu bijna drieeneenhalf jaar geleden, weet ik wat het betekent als mensen aanwezig zijn bij de afscheidsdienst, waar die dan ook moge zijn. Sindsdien probeer zoveel mogelijk bij dat soort gelegenheden te zijn. Om de achterblijvers te laten voelen dat ik meeleef. Maar ook - zo stel ik elke keer weer vast- omdat ik het erg vaak erg mooi vind. Het gaat om een van de twee belangrijkste dingen van het leven (het ene is: het begin, het ander: het einde). Gisteren was ik bij het afscheid van de vader van een collega met wie ik heel nauw samenwerk. Ontroerend hoe een van de zoons samen met zijn vrouw eigenlijk heel simpel putte uit de verhalenbundel van de familie en hoe hij daarmee voor mij een prachtbeeld schiep van de overledene. Hoe anders was het vandaag: in een mooi kerkje in Tongelre (in Eindhoven) met een pracht kerkkoor, met -in simpele vorm- de riten van de katholieke kerk en met zes kleinkinderen die in een paar zinnen op hun manier afscheid namen van hun opa. Het ging om de schoonvader van mijn liefste nichtje die zomaar patsboem gestorven is, notabene aan de avonddis bij haar thuis. Er is in twee dagen afscheid genomen van twee opa's die ontzettend veel betekenden voor hun kleinkinderen en andersom. Het hoort bij het leven, maar die kleinkinderen hebben daar geen boodschap aan. Die willen gewoon altijd verder met opa.